سرزمین های سرد و بسیار سرد
در بر گیرنده سرزمین های کوهستانی ، دامنه های البرز و زاگرس و کوههای میانی و شرقی . آذربایجان کردستان ، زنجان ، همدان ، اراک ، چهار محال بختیاری ، شمال خراسان
جغرافیا و اقلیم
دره – کوهپایه – جلگه کوهستانی – جلگه
بلندا از سطح دریا 1300 متر و بلندتر
میانگین بیشینه مطلق 40 درجه سانتی گراد میانگین کمینه مطلق 25- درجه سانتی گراد
میانگین بیشینه در خرداد ، تیر و مرداد 31 درجه سانتی گراد ( تبریز و زنجان ) و 34 درجه سانتی گراد ( اراک و سنندج )
میانگین کمینه در آذر ، دی و بهمن 5- درجه سانتی گراد ( همان شهر ها )
میانگین نم نسبی شهر های تبریز و زنجان در ساعت 30/6 برابر 7/57 % و در ساعت 30/12 برابر 9/28 % می باشد
بیشترین وزش باد ، باد های همگانی از اقیانوس اطلس ، شمال غربی – غرب ( آذربایجان و کردستان ) ، نسیم کوه – دشت و …
گونه شناسی
سه گونه معماری بر پایه جغرافیا و اقلیم به چشم می خورد :
1- سرد سیر کوهستانی تا اندازه ای خشک در تابستان : دامنه جنوبی البرز ، دامنه غربی زاگرس ( بختیاری و شهر کرد ) ، دامنه غربی و شرقی کوههای میانی ، دامنه غربی و شرقی کوه های شرقی در خراسان و …
2- سرد سیر جلگه ای : جلگه های زنجان ، اراک ، همدان و …
3- سرد سیر کوهستانی نیمه نمناک : دامنه شمالی البرز ، دامنه غربی زاگرس و … استان ها : آذربایجان ، کردستان ، همدان ، زنجان ، اراک ، خراسان شمالی ، کرمان
ویژگی ها
معماری درونگرا : بیشتر در جلگه کوهستان ( بافت فشرده ) و برونگرا و نیمه برونگرا : بیشتر در کوهستان ( دره – کوهپایه – تپه ) . در شیب تند ( بافت : باز تنگاتنگ ) – ( نیمه برونگرا : پیوستگی پهلو به پهلو چند خانه همراه تک خانه )
ایوان بیشتر رو به جنوب ( آفتابگیر )
سوی ساختمان رو به جنوب
غرب ساختمان در بیشتر مناطق که وزش باد از غرب و شمال غربی می وزد بسته و یا با روزنه های کوچک
پنجره کوچک و بیشتر در نمای جنوبی ، رو به آفتاب
هوارسانی به صورت افقی
مصالح از نوع سنگین ( سنگ و گل )
نویسنده : مسعود زمانیها
با معمار نمونه همراه باشید
